क्रीडा उद्योगातील मुख्य प्रवाह

 

क्रीडा उद्योगातील मुख्य प्रवाह

आजच्या वेगवान जगात, क्रीडा उद्योग सतत विकसित होत आहे, उदयोन्मुख तंत्रज्ञानाद्वारे आकार घेत आहे आणि ग्राहकांच्या पसंती बदलत आहे. यापुढे केवळ स्टेडियम किंवा टीव्ही स्क्रीनपुरते मर्यादित न राहता, खेळांचे बहुआयामी लँडस्केप आपल्या आधुनिक समाजाचा एक आवश्यक भाग बनले आहे.

आपण अभूतपूर्व बदल आणि वाढ पाहत असताना, क्रीडा व्यवसाय क्षेत्रात कार्यरत व्यावसायिकांसाठी या महत्त्वपूर्ण ट्रेंडच्या नाडीवर बोट ठेवणे आवश्यक आहे.

1. कामगिरी विश्लेषण

कार्यमान वाढवण्यासाठी आणि निर्णय घेण्याची क्षमता सुधारण्यासाठी, प्रशिक्षक आणि खेळाडू हे समजून घेण्याचा प्रयत्न करतात की खेळादरम्यान कोणत्या कृतींमुळे यश मिळते. कार्यमान विश्लेषण साधने माहितीच्या विस्तृत श्रेणीचे मोजमाप करतात, क्रीडा धोरणाच्या नियोजनादरम्यान कोणत्या प्रक्रियांमध्ये सुधारणा करणे आवश्यक आहे हे हायलाइट करते. व्हिडिओ आणि मोशन ॲनालिटिक्स बॉलची स्थिती, खेळाडूची हालचाल आणि सहभाग, विशिष्ट क्रियेची वेळ आणि अशा क्रियेचा परिणाम यासारख्या क्षेत्रांबद्दल आकडेवारी प्रदान करते.

2. चाहत्यांची/फॅन्सची प्रतिबद्धता

चाहते क्रीडा इव्हेंटमध्ये शारीरिक समर्थनापासून ते व्यापारी माल खरेदी करण्यापर्यंत विविध मार्गांनी खेळात योगदान देतात. म्हणूनच त्यांच्याशी संबंध निर्माण करणे अखंड निष्ठेसाठी महत्त्वाचे आहे. चाहत्यांच्या सहभागाला चालना देण्यासाठी, क्लब पारदर्शक संवाद आणि व्हिडिओ शेअरिंगसाठी ब्लॉकचेन, बायोमेट्रिक्स ओळख आणि कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर चालणारे स्मार्ट चॅटबॉट्स यांसारख्या विविध तंत्रज्ञानाची अंमलबजावणी करतात.

लाइव्ह इव्हेंट होलोग्राम थ्री डी तंत्रज्ञान वापरतात आणि जगभरातील कोणत्याही भागातून त्यांच्या आवडत्या स्पोर्ट्स स्टारशी बोलण्याची संधी देऊन चाहत्यांना गुंतवून ठेवतात. ई स्पोर्ट्स मध्ये चाहत्यांची प्रतिबद्धता देखील प्रचलित आहे. ई स्पोर्ट्स समुदाय तयार करण्यासाठी, क्रीडा हायलाइट्सची देवाणघेवाण करण्यासाठी आणि क्लबला त्यांच्या चाहत्यांचा आवाज ऐकण्यासाठी स्टार्टअप स्पोर्ट्स फॅन प्लॅटफॉर्म तयार करतात.

3. स्मार्ट स्टेडियम

सामन्याचे वातावरण अनुभवण्यासाठी आणि आवडत्या संघांना पाठिंबा देण्यासाठी स्टेडियम आणि क्रीडा स्पर्धांची ठिकाणे ही सर्वोत्तम जागा मानली जाते. तथापि, चाहत्यांच्या पसंती बदलत आहेत आणि बरेच जण आता टीव्हीवर गेम पाहणे पसंत करतात. स्टेडियममधील चाहत्यांचा अनुभव सुधारण्यासाठी, स्पोर्ट्स टेक स्टार्टअप्स अशा तंत्रज्ञानाचे एकत्रीकरण करत आहेत जे ठिकाणातील सामन्याच्या अनुभवासाठी अतिरिक्त वैशिष्ट्ये प्रदान करतात. कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर आधारित गर्दीच्या भावनांचे  विश्लेषण- गेम दरम्यान त्यांच्या भावनांचा मागोवा घेऊन उपस्थितांच्या मजेच्या पातळीचे प्रमाण ठरवते.

ड्रोन स्टेडियममधील सीटवर साफसफाई आणि स्नॅक डिलिव्हरी सुलभ करतात. पुढे, इंटरनेट ऑफ थिंग्ज (IoT) स्टेडियममधील स्मार्ट स्टेडियम कनेक्टिव्हिटी आणि बँडविड्थ सुधारते ज्यामुळे उपस्थितांना जलद चेक इन करता येते, पार्किंग स्पॉट्स शोधता येतात किंवा प्रतीक्षा न करता कोणतेही ॲप्स वापरता येतात.

4. ई स्पोर्ट्स

उद्योगधंद्यात पुढील पिढीतील उपायांच्या प्रगतीमुळे खेळांची लोकप्रियता वाढत आहे. PUBG मोबाईल सारख्या फ्री-टू-प्ले स्पर्धात्मक गेमच्या लोकप्रियतेद्वारे दिसून येणारे वाढत्या स्मार्टफोन प्रवेशामुळे ई स्पोर्ट्स उद्योगातील अडथळे कमी होत आहेत. कॉम्प्युटर व्हिजन सारख्या तंत्रज्ञानामुळे सामन्यादरम्यान गेमर्सचे निर्णय आणि डावपेच याबद्दल तपशीलवार माहिती मिळते. कृत्रिम बुद्धिमत्ताआधारित ई स्पोर्ट्स सट्टेबाजांना अधिक अचूक शक्यता निर्माण करण्यास आणि त्यांचा नफा वाढविण्यास अनुमती देते, तर गेम डेटाच्या सखोल विश्लेषणामुळे सट्टेबाजांचे विजयाचे प्रमाण जास्त असेल.

5. इमर्सिव्ह ट्रेनिंग

खेळाडूंची कामगिरी सुधारण्यासाठी, नवीन डावपेचांचा सराव करण्यासाठी आणि सामन्यांसाठी प्रशिक्षण देण्यासाठी, प्रशिक्षक आणि खेळाडू इमर्सिव प्रशिक्षण तंत्रज्ञानाचा अवलंब करत आहेत. व्हर्च्युअल रिॲलिटी (VR) खेळाडूंना प्रशिक्षित आणि वेळ आणि वास्तववादी वातावरणाच्या सिम्युलेशनद्वारे थेट क्रीडा इव्हेंट पुन्हा तयार करण्यास अनुमती देते. 3D सेन्सर तंत्रज्ञानाच्या संयोगाने, ते क्रीडापटूंना वास्तववादी दृष्टी, आवाज, स्पर्श आणि अगदी गंध प्रदान करते, वास्तविक स्टेडियमचे अनुकरण करते. हे तंत्रज्ञान खेळाडूंमधील समन्वय सुधारतात आणि प्रशिक्षणार्थींच्या कामगिरीबद्दल आणि खेळाडूंच्या सामर्थ्याबद्दल माहिती प्रदान करतात.

6. सायबरसुरक्षा

क्रीडा उद्योग जसजसा वाढत जातो तसतसा सायबर हल्ल्यांचा धोका वाढत जातो. चाहते आणि खेळाडूंचा डेटा, स्ट्रीमिंग प्लॅटफॉर्म आणि उच्च क्रीडा इव्हेंटचे बजेट हे सर्व आक्रमणकर्त्यांसाठी लक्ष्य आहेत. जोखीम टाळण्यासाठी आणि मालमत्ता

सुरक्षेसाठी, क्रीडा संघटक स्थळ आणि उपस्थितांच्या सायबर सुरक्षिततेवर लक्ष केंद्रित करतात. हे साध्य करण्यासाठी, ते संरक्षणात्मक तंत्रज्ञानाची अंमलबजावणी करतात तसेच त्यांच्या कर्मचाऱ्यांसाठी सायबर सुरक्षा प्रशिक्षण आयोजित करतात. ईमेल संरक्षण प्रणाली फिशिंग प्रयत्न आणि व्हायरस रोखत असताना खरेदी संरक्षण आणि फॅन डेटा सुरक्षिततेसाठी ब्लॉकचेन देखील आवश्यक होत आहे.

7. प्रगत क्रीडा स्ट्रीमिंग 

डिजिटलायझेशनचा उदय क्रीडा प्रसारणात व्यत्यय आणत आहे. प्रसारक आता उच्च प्रवाह गती राखून वैयक्तिक अनुभव आणि तपशीलवार माहिती प्रदान करण्याचा प्रयत्न करतात. 3D तंत्रज्ञान आणि 4K रिझोल्यूशन चाहत्यांसाठी प्रगत दर्जाचा स्ट्रीमिंग प्रदान करतात. ओव्हर-द-टॉप (OTT) प्लॅटफॉर्म इंटरनेट सक्षम डिव्हाइसेसवर लाइव्ह स्ट्रीम करतात, ज्यामुळे चाहत्यांना कोठूनही एकाधिक डिव्हाइसेसवर स्ट्रीमिंग  पहाता येते.

व्हर्च्युअल रिॲलिटी (VR) स्ट्रीमिंग हे आणखी एक तंत्रज्ञान आहे जे चाहत्यांना प्रत्यक्ष सखोल अनुभव घेण्याची संधी देते. हे त्यांना अक्षरशः जागा बदलून वेगवेगळ्या कोनातून गेम पाहण्याची परवानगी देते. या तंत्रज्ञानामुळे प्रसारणाची गुणवत्ता सुधारते आणि चाहत्यांना सामन्यादरम्यान काय घडत आहे याबद्दल अधिक अचूक माहिती मिळू शकते.

8. शाश्वतता

स्पोर्ट्स टेक उद्योगाचा पर्यावरणावर होणारा नकारात्मक प्रभाव कमी करण्यासाठी, स्टार्टअप्स नवनवीन उपक्रम आणत आहेत जे खेळांना अधिक टिकाऊ बनवतात. उदाहरणार्थ, चाहत्यांनी स्टेडियम सोडल्यानंतर, उरलेल्या अन्नाचा पुनर्वापर केला जातो. हे अन्नाचा अपव्यय टाळण्यास मदत करते, ज्यामुळे हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी होते. स्मार्ट स्टेडियममध्ये आणि आजूबाजूच्या झाडांना आणि गवतांना सिंचन करण्यासाठी तसेच कपडे धुण्यासाठी आणि शौचालयाच्या फ्लशिंगसाठी अभिनव पावसाच्या पाण्याचा पुनर्वापर प्रणाली वापरली जात आहे.

कार्यक्रमादरम्यान स्टेडियम मोठ्या प्रमाणात वीज वापरत असल्याने, अक्षय ऊर्जा वापर करणे हा आणखी एक प्रवाह आहे. हरित स्टेडियम केवळ पर्यावरणासाठीच फायदेशीर नाहीत तर ऊर्जा वापरावर होणारा खर्च कमी करतात. ऍथलीट्स सेंद्रिय पद्धतीने पिकवलेला कापूस आणि झाडांपासून बनवलेले सेल्युलोज तंतू यासारख्या टिकाऊ सामग्रीपासून बनवलेले पर्यावरणपूरक स्पोर्ट्सवेअर घालण्यास प्राधान्य देतात.

निष्कर्ष

स्पर्धात्मक ई स्पोर्ट्सचा उदय, आभासी आणि संवर्धित वास्तवातील प्रगती आणि क्रीडापटूंच्या कामगिरीवर आणि निरोगीपणावर वाढीव फोकस यासारख्या उदयोन्मुख ट्रेंडमुळे क्रीडा उद्योगात महत्त्वपूर्ण बदल होत आहेत. क्रीडा जगताचा झपाट्याने विकास होत असताना, उद्योगातील व्यावसायिक, चाहते आणि इच्छुक खेळाडूंसाठी नवीनतम ट्रेंडबद्दल माहिती असणे महत्त्वाचे आहे.

 

संदर्भ

https://gitnux.org/sport-industry-trends

https://www.startus-insights.com/innovators-guide/sports-tech-trends/#performance-analytics

     डॉ. सोपान एकनाथ कांगणे,

                                  प्राचार्य, महाराष्ट्रीय मंडळाचे चंद्रशेखर आगाशे                               शारीरिक शिक्षण महाविद्यालय, पुणे ४११०३७