ऑनलाइन शिक्षण

              ऑनलाइन शिक्षण                   

 आकर्षक आणि यशस्वी ऑनलाइन शिक्षणासाठी काही महत्वाच्या पूर्वसूचना;

गटाने प्रयत्न करा

बोर्कलेच्या (कॅलिफोर्निया), कॅलिफोर्निया विद्यापीठाच्या व्याख्याता श्रीमती कॉनराड म्हणतात की, ऑन-कॅम्पस क्लासमध्ये डझनभर वेळा शिकविणारा एक शिक्षकही हाच कोर्स ऑनलाईन कसा शिकवावा यासाठी अनेक तास खर्च करेल. म्हणून महाविद्यालये आणि विद्यापीठांनी त्यांचा वर्क लोड कमी करावा किंवा जादा पगार या सारखे उपाय करून भरपाई द्यावी.

याव्यतिरिक्त, कॉनराड पुढे म्हणतात की,  ऑनलाईन कोर्सची रचना कशी करावी आणि ऑनलाईन कसे शिकवावे याचे प्राध्यापक सदस्यांना प्रशिक्षण आवश्यक आहे.  "बर्‍याचदा, प्राध्यापक तंत्रज्ञानाला फेस-टू-फेस कोर्सच्या वर ठेवण्याचा प्रयत्न करतात आणि त्यामुळे तंत्रज्ञानाचा प्राध्यापकांसाठी आणि विद्यार्थ्यांसाठी सुद्धा चांगला उपयोग होत नाही.  

सक्रीय ('अ‍ॅक्टिव्ह') अध्यायनावर /  शिकण्यावर भर द्या

पारंपारिक वर्ग बैठकीत वेळ भरण्यासाठी शिक्षक बरेचदा दीर्घ व्याख्यानांवर अवलंबून असतात. पण अगदी क्रियाशील व्याख्यातेही ऑनलाईनपासून दूर जाऊ शकत नाहीत, असे कॉनराड म्हणतात.

पाठादरम्यान वर्गात नसलेल्या विद्यार्थ्यांना गुंतवून ठेवण्यासाठी, अभ्यासक्रमात चर्चा, सहयोग, व्हिडिओ आणि ऑडिओ क्लिप आणि मजकूर, शक्यतो संक्षिप्त व्हिडिओ व्याख्यानासह सरावाचे  मिश्रण केले पाहिजे, असे कॉनराड सांगतात.

कॉनराड म्हणतात, “हे फक्त ऑनलाइन वर्ग नाही तर “हा एक सक्रिय शिक्षण वर्ग ऑनलाइन आहे.” अध्यापन आणि शिकण्याची साधने यांचे हे मिश्रण बर्‍याच प्राध्यापकांसाठी नवीन आहे विशेषतः ज्यांनी त्यांच्या समोरासमोरच्या (फेस-टू-फेस) वर्गात सक्रिय शिक्षणाचे वातावरण कधीच तयार केले नाही.

पाठाचे 'भाग' करा

न्यू-यॉर्कमधील न्यू स्कूलच्या ई-लर्निंग कन्सल्टंट आणि इंग्लिश भाषा अभ्यास विभागाचे माजी अध्यक्ष वाई सांगतात की,  दीर्घ व्याख्यान हा समोरासमोर (फेस-टू-फेस) वर्गात विद्यार्थ्यांना गुंतविण्याचा सर्वात चांगला मार्ग नाही आणि ऑनलाइनसाठी हा तर अधिक अकार्यक्षम मार्ग आहे.

वाई म्हणातात, "विद्यार्थ्याने व्यस्त रहावे,  म्हणून मजकूरची पृष्ठे किंवा तासभर व्हिडिओ उपयोगी ठरणार नाही." वाई यांनी १० मिनिटांच्या “भागांमध्ये” माहिती सादर करण्याची आणि स्वरुपात बदल करण्याची महत्वाची शिफारस केली आहे.  

वाई यांनी पुरेशी पांढरी जागा असलेल्या धड्यांची रचना सुचविली आहे; छायाचित्रांसह मजकूर खंडित करणे जेणेकरून विद्यार्थ्यांना मजकूरामध्ये काय आहे याची उदाहरणे दिसतील; आणि विभाग शीर्षकांमध्ये रंग समाविष्ट असावेत असे वाई सुचवितात.

गटाचा आकार लहान ठेवा

पारंपारिक वर्गात किंवा व्याख्यानमालेत काही विद्यार्थी कधीही चर्चेत भाग घेत नाहीत किंवा प्रश्न विचारत नाहीत,  कारण सहसा ते एकतर लाजाळू असतात किंवा त्यांचे पाठात लक्ष नसते. ऑनलाइन, उदयोन्मुख माध्यमांमध्ये लोयोला युनिव्हर्सिटी मेरीलँडच्या मास्टर प्रोग्रामच्या शैक्षणिक संचालक किंग म्हणतात की,  सहभाग आवश्यक आहे, परंतु विद्यार्थ्यांनी डझनभर वर्गमित्रांसह व्यस्त असणे अपेक्षित केले तर ते तितके योग्य ठरणार नाही.

किंग यांनी ऑनलाईन वर्गात २० ते ३० विद्यार्थ्यांची  शिफारस केली आणि प्रोफेसरांना सल्ला दिला आहे की त्यांनी त्या विद्यार्थ्यांची चर्चा,  सहकार्य, समवयस्कांचे समीक्षण आणि गट क्रियांच्या उद्देशाने विद्यार्थी संख्या १० पेक्षा जास्त नसलेल्या गटात विभागणी करावी.

किंग म्हणतात, “जेव्हा विद्यार्थी कमी असतात तेव्हा वेळेचा समन्वय करणे शिक्षकांसाठी सोपे होते. "प्रत्येकास भाग घ्यावा लागेल, परंतु अडथळे कमी असतील कारण ते केवळ 10 विद्यार्थ्यांसह सहभागी होत आहेत."

हजर / उपस्थित

“शिकवणे आणि शिकणे कुठेही होत असले तरीही, शिक्षकाचे असण्याचे महत्त्व आणि विद्यार्थ्यांसह मानसिकरित्या उपस्थित राहणे ही सर्वात महत्त्वाची गोष्ट आहे जी शिक्षक करू शकतात,”

याचा अर्थ असा नाही की विद्यार्थ्यांनी ऑनलाइन पोस्ट केलेल्या प्रश्नांना उत्तर देणे. बोटेचर म्हणातात की शिक्षकांची त्यांच्या ऑनलाइन वर्गांमध्ये "सामाजिक उपस्थिती" असावी आणि विद्यार्थ्यांना असे करण्यास शिक्षकांनी प्रोत्साहित केले पाहिजे. शिक्षक कोणती पुस्तके वाचत आहेत आणि शिक्षकाच्या संशोधनाचा विषय या सारख्या बाबी विद्यार्थ्यांना सांगून सहजता ठेवण्याची सूचना केली आहे. उदा. शिक्षक लॅपटॉपवर काम करताणाचे स्वतःचे फोटो देखील पोस्ट करू शकतात किंवा शनिवार व रविवारच्या काळात घडलेल्या काही मनोरंजक गोष्टीचा उल्लेख करू शकतात. थोडक्यात, “विद्यार्थ्यांना [त्यांचे प्राध्यापक] लोक कोण आहेत याविषयी चांगली कल्पना असावी,” बोएचर म्हणातात.

आपला वेळ विश्लेषित करा

आभासी वर्गातील विद्यार्थ्यांच्या यशासाठी शिक्षकांची उपस्थिती महत्त्वपूर्ण आहे यावर सर्व  तज्ज्ञ सहमत आहेत. परंतु वाजवी मार्गाने तुमचा वेळ व्यवस्थापित करा. २४/७ उपलब्ध होऊ नका. आपल्या वर्गाला 30 विद्यार्थ्यांशी एकतर्फी संवादात रुपांतर करू नका.

मल्टी-मीडिया असाइनमेंट स्वीकारा

व्हर्च्युअल कोर्समध्ये प्रवेश घेणारे विद्यार्थी सहसा तंत्रज्ञानात थोडीशी सुलभ असतात. किंग यांनी नमूद केले की, प्राध्यापकांनी त्यांच्या असाइनमेंटसाठी डिजिटल साधने वापरण्याची परवानगी देऊन त्याचा फायदा घ्यावा. बरेच विद्यार्थी या पद्धतीने स्वत: ला अधिक चांगल्याप्रकारे व्यक्त करतात.

 

संदर्भ:

https://www.insidehighered.com/digital-learning/article/2017/07/12/7-guidelines-effective-teaching-online